IJsbloemen

Foto: Nettie Olsthoorn

Heel Nederland prepareerde zich die zaterdag op de naderende barre tijden. Ik kon niet achterblijven. Op de moestuin moest de regenton geleegd, maar het kraantje openzetten was de oplossing niet. Het wegstromende water op de toch al drijfnatte grond zou in bevroren toestand de tere wortels van onze kostbare witte herfstframboos verwoesten. Er zat niets anders op dan gieters te vullen en die in de sloot te legen. Zucht. De dahliaknollen die we de laatste jaren in de schuur lieten staan, gingen mee naar huis en verdwenen naar zolder. Ik was klaar voor wat komen ging. De zondag heb ik genoten van de winterwereld. Vanuit mijn geriefelijk verwarmde huiskamer zag ik hoog opstuivende sneeuw in een sprookjesachtige achtertuin.

Bibberend van de kou stond ik binnen voor het raam. De snerpende oostenwind gierde door de kieren. Het deerde me niet want het glas was helemaal bedekt met ijs in bizarre vormen. ‘IJsbloemen´, zei mijn moeder. Als ik dichtbij ging staan en op het glas ademde, zag ik een beslagen rondje ontstaan. Ik was betoverd. Het was 1956 en een echte strenge winter had ons getroffen. Zo streng dat er geen steenkolen meer over de rivieren konden komen. De scholen gingen daarom dicht.

Hoewel mijn moeder altijd ruim kolen insloeg voor de winter en wij niet op een kolenkit meer of minder hoefden te kijken, was tegen deze kou niet op te stoken. Tussen het bewonderen van de ijsbloemen door zat ik te tekenen aan een houten tafeltje dat schokte door mijn klapperende knietjes.  Mijn moeder zag me het liefst buiten – kind, ga nou, voor je het weet valt de dooi in – maar voor mij was het binnen ondanks de tocht maar dankzij de ijsbloemen, ijspret genoeg. Want buiten zijn met mijn niet al te degelijke schoenen betekende onvermijdelijk wintertenen. Weet iemand nog wat dat is? Geen aanrader.

De maandag ging ik toch maar even luchten en strompelde door de sneeuw naar de moestuin. De ramen in de deur van het schuurtje stonden vol met ijsbloemen. Ik voelde de magie van vroeger door me heen stromen. Dankbaar voor dit geluk keerde ik met mijn warme waterdichte schoenen terug naar mijn tochtvrije huis. Niet alles was vroeger beter.

15 gedachten aan “IJsbloemen”

  1. Ik zit te genieten van al jullie reacties. We hebben veel gezamenlijke herinneringen aan ijskoude winters, bloemen op de ramen en wintertenen. De middelen die ertegen zouden moeten helpen: kostelijk.
    Goede schoenen en minder koud, dat is de oplossing.

  2. Wat een nostalgie maak je los José! Fijn om te lezen, jouw stukken en de reacties erop!! En dan hebben we het nog niet gehad over de – vandaag helaas verdwenen – ijspret!!

  3. Je mooie verhaal roept ook bij mij weer herinneringen op van magische ijsbloemen op de ruiten en met een kruik onder je echt donzen dekbed kruipen, die je kreeg omdat je op zolder sliep.
    En over de slootjes lopen van Haarlem-Noord naar Spaarndam om te schaatsen op de ijsbaan.
    Dan met ijskoude handen en voeten thuiskomen, waar alles ging tintelen door de warmte van de kamer. Oh, dat kon pijnlijk zijn.

  4. Weer een mooi verhaal, José. Herinnering en herkenning, toen en nu, en dan ook nog eens de fantastische reacties vol “oh ja’s”!
    Mijn moeder komt van een boerderij. Haar 13 broers en zussen, maar ook zij zelf, hadden last van wintervoeten. De remedie was (zou kunnen zijn): met je voeten in een bak runderbloed, eruit halen, laten opdrogen en dan je gedeelde ledikant in. Doodnormaal. Zie je het voor je? Moet je nu eens om komen…
    De bevroren golven van de Noordzee waren fascinerend. Achterop de rammelende Mobilet van ons winkelmeisje van de Juliana van Stolberglaan naar Scheveningen knetteren. Dat was in 1963 nog een feest waar je dagen over sprak. Ik heb er een mooi kiekje aan overgehouden. Marja zittend onder een bevroren golf.

  5. Dag José,

    Wintertenen. Praat me er niet van.
    Kampfer Spiritus moest erop van mijn moeder. Maar het hielp geen barst.
    Mooie terzijde met en over die ijsbloemen en klapperende knieën.

    Hartelijks,
    Dorothée

  6. Zelfs sneeuw op onze dekens onder het niet geïsoleerde pannendak!
    Wat hebben we het koud gehad. Toch maar lekker die centrale verwarming !

  7. Ha, ik dacht nog toen je vertelde over die regenton: dat moet een ijsvlakte geworden zijn. Maar je hebt het verstandig en degelijk aangepakt begrijp ik nu!

  8. Ijsbloemen, wintertenen, s’nachts de wollen mallot aanhouden om hem s’ochtends niet weer aan te hoeven doen omdat hij pikte. Winter vroeger herkenbaar. En ook nu heerlijk achter glas de winterse wereld bekijken. Heerlijk.

    1. Dat was pas geheimzinnig, die knisperende ruitjes.
      Mijn jongens wilden toen ze klein waren absoluut samen in een kamer, tot ze veel huiswerk kregen. Toen was eigen kamer wel zo prettig. Mijn broertje en ik lagen in stapelbedden. Ook gezellig.

  9. Door jouw blik terug naar het verleden, komen bij mij ook de herinneringen naar die koude winters naar boven. Geen CV, alleen die kolenkachel die het huis moest verwarmen. Geen dubbele beglazing.
    En ja, die prachtige kunst op de ramen als je wakker werd. Samen met je zusje in een twee persoonsbed.
    Dicht tegen elkaar aan. Kom daar nu maar eens om. Nu hebben kinderen een eigen kamer. Toch zou het beter zijn om broers of zussen samen in één kamer te laten slapen, elkaar je geheimen vertellen en nog veel meer. Het is goed voor de verbondenheid.
    Ik heb het weer met genoegen gelezen José.

  10. Heerlijk proza weer, José.
    Meteen werd ik weer dat kleine meisje dat wakker werd en haar bevroren adem boven de dekens zag verschijnen. En dan beneden in de kamer de rode gloed achter de mica-ruitjes van de kachel en ook daar de mooiste bloemen op de ramen.

  11. Weer een fijne jeugdherinnering José! Vooral de winter van ‘63 staat mij bij. Eindeloos glijbanen maken, iglo”s bouwen en met kouwe klauwen (ik kom uit Den Haag) de kolenkit volscheppen. En natuurlijk naar Scheveningen om de bevroren zee te bewonderen.
    En ik heb juist dit jaar de dahliaknollen in de grond gelaten🙁

Laat een antwoord achter aan Marja de Kinderen Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *