Land met littekens

Het golvende land ligt er vreedzaam bij. Uitgestrekte akkers waar het graan aan het opkomen is, waar peulvruchten in lange rijen al met witte bloemetjes getooid zijn, en waar veel gele en bruine akkers nog niet ingezaaid zijn. Een lust voor het oog deze fraaie lappendeken. Boven op de heuvels bos, oud bos vol eiken en berken. Ooit was dit land helemaal bedekt met bomen, maar daar heeft de mens in een aantal eeuwen een einde aan gemaakt. Het maakt het land niet zoveel uit. Dit is ook mooi en ach ja, mensen moeten eten. Twintig kilometer naar het zuiden ziet het land er anders uit want daar beginnen de wijngaarden van de Champagne. Maar dit is weids akkerland zonder gras of koeien.

Hier en daar rijdt een tractor die iets aan het inzaaien is of gif aan het spuiten op het groeiende graan. De dorpen liggen er verlaten bij. De luiken van de huizen dicht, de laatste boulangerie gesloten en ook de bar houdt het voor gezien. Hier en daar loopt een oude man of vrouw, de paar jonge boeren die er zijn werken overdag op de velden, de rest is naar de stad vertrokken.

We fietsen door het nu zo lege landschap waar het ooit wemelde van de jonge mannen. Fransen, Duitsers, Britten. Soldaten die hier, onder onze wielen, in de Eerste Wereldoorlog bloedige veldslagen uitvochten. De eerste, tweede en derde slag om de Aisne. Het land is niet ongeschonden uit de strijd gekomen, de littekens zijn voor altijd zichtbaar. Bij het dorpje Cormicy stoppen we bij een poort dat toegang geeft tot een groot omheind stuk land. ‘Nécropole Nationale’ staat op het bord bij de ingang. Daarachter witgrijze kruizen, veel witgrijze kruizen, veel te veel witgrijze kruizen, in dubbele rijen om alle gesneuvelden een plek te geven. Meer dan veertienduizend Franse soldaten liggen op deze plek. De duizenden en duizenden Britse en Duitse gevallenen hebben hun eigen begraafplaatsen. Een hele generatie jonge mannen voor altijd verdwenen.

Het land heeft er geen weet van dat er weer loopgraven zijn in Europa. Het heeft genoeg aan zijn eigen wonden.