De kerk van mijn jeugd

Met tranen in hun ogen keken buurtbewoners verleden week toe hoe hun kerk, de Sint-Urbanus kerk in Amstelveen,  in vlammen opging. Dit godshuis is ontworpen door Pierre Cuypers. Jawel, de architect van het Centraal Station en het Rijksmuseum én van zo’n honderd neogotische kerken. Allemaal  gebouwd rond de eeuwwisseling van de negentiende naar de twintigste eeuw als blijk van het nieuwe elan van het katholieke volksdeel. Onlangs was de Urbanuskerk met steun van de hele wijk, gelovigen en niet-gelovigen, nog gerestaureerd.

De buurt waar ik opgroeide lag wat verborgen in Amsterdam West, ingeklemd door de spoorlijn naar Haarlem aan de ene kant en de uitlopers van het IJ aan de andere kant. Vanuit de stad was er één toegang tot de wijk; onder het spoor door en dan was je er. Het eerste wat de aandacht trok, was een majestueuze kerk die een maatje te groot leek voor de buurt erachter. De Maria Magdalenakerk was ook van de hand van Pierre Cuypers. Hij was er in geslaagd om op een onmogelijke driehoek een juweel van een gebouw neer te zetten. Het was de kerk waar mijn ouders trouwden, waar ik werd gedoopt, waar we klappertandend  in de nachtmis zaten, waar ik devoot mijn Eerste Communie ontving en waar ik – nog devoter – de voeten van Jezus kuste. In de bruisende volksbuurt, strikt verdeeld in een katholiek en een communistisch deel, was er veel wat ons scheidde en één ding dat ons bond: de Maria Magdalena kerk, boegbeeld en trots van ons allemaal.

Ontdaan kwam mijn opa langs. ‘Ze gaan de kerk slopen. De fundamenten zijn verrot, zeggen ze. Dat liegen ze.’ De kerkelijke machten hadden besloten dat zo’n kerk in zo’n buurt te duur was. Wat rest is een zielig plantsoentje. Dit gebeurde in 1968 en we zijn nu vijftig jaar verder. De buurt treurt nog steeds. Veel meer dan toen voelen we de verbindende kracht van gebouwen in een gemeenschap.  Veel meer dan toen hebben we invloed om niet alles verloren te laten gaan.  De kerk van mijn jeugd zou nu blijven. Leve de sociale media.

10 gedachten aan “De kerk van mijn jeugd”

  1. O ja, nog even een toevoeging over jouw opmerking over het katholieke en communistische deel.
    Wij woonden dus hoek Oostzaanstraat/Spaarndammerdijk. Aan de kant van het Zaanhof, aan de overkant heb je het Zaandammerplein.
    Het geval was dat mijn ouders dus hun klanten hadden. Die kwamen natuurlijk uit de hele buurt. Maar mijn vader kreeg wel eens opmerkingen van sommige klanten die naar ik aanneem katholiek waren, dat ze het veroordeelden dat mijn ouders ook de mensen binnenliet die communist waren…ik heb wel eens begrepen dat die meer aan de overkant woonden, maar weet ik niet zeker meer.
    Mijn vader zei altijd dat ieder mens hetzelfde is ongeacht wat hij gelooft of niet gelooft. Dus iedereen was welkom in de winkel en hij behandelde iedereen hetzelfde. Ook buiten de deur. Daar werd hij wel door gerespecteerd!

  2. Mijn herinnering aan deze kerk is vooral dat ik daarnaast op school zat, mijn eerste communie daar heb gedaan. En natuurlijk alle wandelingen die ik als kind door de Spaarndammerstraat liep en fietste om onder de spoorbrug de buurt uit te gaan.
    Wij waren van huis uit katholiek, maar geen trouwe kerkgangers…die opvoeding heb ik niet meegekregen. Niet streng religieus opgevoed. Mijn ouders zijn vanuit de Janpieterheijerstraat, waar ik geboren ben naar de Oostzaanstraat hoek Spaarndammerdijk verhuisd waar zij de kruidenier die daar al zat overnamen en wij hebben hier van 56 tot 69 gewoond. En mijn ouders sliepen op zondag uit…dat was hun enige dag dat dat nog even kon, de andere dagen stonden zij vroeg op om weer in de winkel te staan. Maar als we naar de kerk gingen was het volgens mij naar een andere kerk in Amsterdam, ik geloof de St Nicolaaskerk. En waarom wist ik niet en nog steeds niet. Zal dat eens vragen aan mijn vader die nog leeft en 90 jaar is.

    En ja, veel verdriet over het slopen van de kerk heb ik jaren later wel begrepen toen ik al lang niet meer in Amsterdam woonde en dit ook op social media tegenkwam, zoals de groepen op facebook.
    En ook in zwolle waar ik al jaren woon is een kerk gesloopt waar een lelijk gebouw werd neergezet , waar V&D in kwam.

    Een paar jaar terug kwam ik deze links tegen:

    http://www.mooistegeslooptekerk.nl/kerken/maria-magdalenakerk/
    http://www.mooistegeslooptekerk.nl/kerken/sint-michaelskerk/
    http://www.mooistegeslooptekerk.nl/artikelen/honderden-kerkgebouwen-gesloopt-en-einde-nog-niet-in-zicht/

  3. Wat een warm en mooi verhaal José! Je verwoord prachtig de sfeer binnen het katholieke geloof en de betekenis van het kerkgebouw daarbij.

    Voor mij is het de vraag of sociale media wel genoeg kunnen uithalen om kerkgebouwen van nu voor de sloophamer te behoeden. Het kerkvolk loopt terug en het onderhoud is duur, te duur.
    Hopelijk krijgen kerken in de komende tijd weer een gemeenschapsfunctie en kunnen we met elkaar ons culturele erfgoed in stand houden.

    1. Sociale media kunnen natuurlijk niet alles maar wel veel. Soms trouwens te veel. Het besef dat we erfgoed moeten behouden wordt ook steeds sterker.
      Wat betreft het behouden van erfgoed heb ik nog wel vertrouwen in de toekomst. De rest……

  4. Nadat Klaas Dijkhof in navolging van jou en van jouw opa (?) zijn lidmaatschap beëindigde van de Roomse kerk heb jij weer een puntig stukkie afgeleverd José.

Laat een antwoord achter aan Sjaak Leijtens Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *